“โป๊ยเซียนข้ามทะเล” (八仙过海)

          “โป๊ยเซียน” (八仙) เป็นการออกเสียงในสำเนียงแต้จิ๋วที่คนไทยคุ้นเคยกัน แต่ถ้าเป็นสำเนียงจีนกลางจะออกเสียงว่า “ปาเซียน” คำว่า “ปา”(โป๊ย) หมายถึงเลข 8 ส่วน คำว่า “เซียน” ก็คือผู้วิเศษตามความเชื่อของจีน

          คติความเชื่อเรื่องโป๊ยเซียนเป็นความเชื่อของลัทธิเต๋า ซึ่งเป็นกลุ่มเทพเจ้าที่นิยมนับรวมกันทั้ง 8 องค์ ดูจะเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในปัจจุบัน สัญลักษณ์ของโป๊ยเซียนจะมีความหมายถึง “ความสุข ความโชคดี และขออำนวยพรให้มีอายุยืนยาว”

          สำหรับในวัฒนธรรมจีนแล้ว ภาพวาดและงานศิลปหัตถกรรมต่าง ๆ เกี่ยวกับ “โป๊ยเซียน” (八仙图) และ “โป๊ยเซียนข้ามทะเล” (八仙过海) ดังนั้น เมื่อเห็นภาพโป๊ยเซียน ณ  ที่ใด นั้นก็คือสัญลักษณ์แทนความหมายถึงการอวยพรให้ท่านสุขสมหวังในชีวิต และมีอายุมั่นขวัญยืนนั้นเอง

          ตำนานเกี่ยวกับโป๊ยเซียนนั้นมีอยู่หลายตำนาน แต่ละยุคแต่ละสมัยก็แตกต่างกันออกไป มากบ้างน้อยบ้าง บันทึกเก่าแก่เกี่ยวกับโป๊ยเซียนว่ากันว่า มีมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก หรือ ซีฮั่น มีปรากฏอยู่ในบทบันทึก “หวายหนานจื่อ” (潍南子) ของหลิวอัน (刘安)และเรียกเซียนทั้งแปดว่า “ปากง”(八公) ซึ่งเป็นเทพเซียนที่มุ่งแสวงหายาอายุวัฒนะ และได้บำเพ็ญเพียรจนกระทั้งสำเร็จกลายเป็นเซียน

          บันทึก “ซวี่เซียนจ้วน” (续仙传)ของเสิ่นเฟิ่น (沈汾) สมัยหนานถัง รวมทั้งบทบันทึก “หนานถังซู” (南唐书)ของลู่อิ๋ว (陆游)ต่างก็มีข้อความเล่าเรื่องโป๊ยเซียน ในสมัย 5 ราชวงศ์ หรือ อู่ไต้ มีปรากฏภาพวาดของนักพรตจิตรกรผู้เขียนภาพชื่อ “แปดเซียนแห่งภูเขาลู่ซาน” (蜀中八仙) ซึ่งบุคคลในภาพแม้เรียกว่าแปดเซียน (โป๊ยเซียน) แต่ทว่า กลับมีชื่อเสียงเรียงนามไม่เหมือนกับโป๊ยเซียนในปัจจุบันที่คนส่วนใหญ่รู้จักกันดี ชื่อของโป๊ยเซียนในสมัยห้าราชวงศ์นั้นได้แก่ หยงเฉิงกง (容成公) , หลีเอ่อ (李耳), ต่งจ้งซู (董仲舒) , จางเต้าหลิง (张道陵) , เอี๋ยนจวินผิง (严君平), หลี่ปาไป่ (李八百) , ฟั่นฉางเซิง (范长生) และจูเซียนเซิง (朱先生)

          จวบจนกระทั้งถึงสมัยราชวงศ์หมิง อู๋หยวนไท้(吴元泰) ได้ประพันธ์บันทึกตำนานเรียกว่า “แปดเซียนออกท่องทะเลตะวันออก” (八仙出处东游记) เรียกกันย่อ ๆ ว่า “ท่องตะวันออก” (东游记) ทำให้นับตั้งแต่นั้นมา ชื่อของเซียนทั้งแปด (โป๊ยเซียน) ถึงได้บทสรุปที่ตรงกันกับคำเรียกในทุกวันนี้และยังได้สืบทอดต่อ ๆ กันมากว่า 500 ปี โดยได้ยึดเอาแบบฉบับชื่อเรียกของโป๊ยเซียนตามแบบของอู๋หยวนไท้เป็นบรรทัดฐานสืบเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน

          โป๊ยเซียน (แปดเซียน) ประกอบไปด้วย

1.    จงหลีเฉวียน (หั่งเจ็งลี้)

2.    หลีเถียไกว่ (ลี้ทิไกว้)

3.    จางกั่วเหลา (เตียก้วยเล่า)

4.    หลี่ว์ต้งปิน (ลื่อตั่งปิง)

5.    เฉากว๋อจิ้ว (เชาก๊กกู๋)

6.    หันเซียงจื่อ (ฮั่งเซียงจื้อ)

7.    เหอเซียนกู (ฮ้อเซียนโกว)

8.    หลันไฉ่เหอ (น้าไช่ฮั้ว)

หมายเหตุ ชื่อในวงเล็บเป็นชื่อในสำเนียงแต้จิ๋ว ที่คนไทยคุ้นเคยกันมากกว่า

ความเชื่อความศรัทธาในโป๊ยเซียนนั้น แม้ว่าเซียนทั้งแปดจะจัดอยู่ในลัทธิเต๋า แต่ในวัฒนธรรมจีนได้ผสมผสานกลมกลืนเซียนฝ่ายเต๋ากับเทพฝ่ายพุทธ (มหายาน)รวมเข้าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันจนแยกไม่ออก อีกทั้งนานวันเข้า โป๊ยเซียนก็ได้กลายมาเป็น “สัญลักษณ์”ของความเป็นสิริมงคล กลายเป็นสัญลักษณ์ของการอำนวยพรวันเกิดไปในที่สุด

          อนึ่ง ในวัฒนธรรมมงคลของประเทศญี่ปุ่นก็มีความเชื่อเรื่องโป๊ยเซียน เช่นเดียวกัน แต่ทางญี่ปุ่นจะมีเพียง 7 องค์เรียกว่า “ฉิชิฟุคุจิน” (七福神) ประกอบไปด้วย เอบิสุ, ไดโรกุ, บิซามอน, เบ็นเท็น, ฟุกุโรจะกุจู, โฮเทอิ และจูโระจิน และยังนิยมภาพอวยพรแบบญี่ปุ่น “เจ็ดเซียนนั่งเรือวิเศษ” คล้ายกับ “แปดเซียนข้ามทะเล”ของจีนอีกด้วย นับเป็นอีกมิติวัฒนธรรมตะวันออกระหว่างศาสนาและความศรัทธาที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง

          นอกจากนี้ รูปสัญลักษณ์ของโป๊ยเซียน ยังสามารถใช้ภาพของวิเศษทั้งแปดอย่างเป็นสัญลักษณ์แทนตัวโป๊ยเซียนได้เช่นกัน สัญลักษณ์ทั้งแปดอย่างนี้เป็นของใช้หรืออาวุธประจำตัวของเซียนทั้งแปดที่เรียกกันว่า “ปาเป่า” (八宝) หรือ “อั้นปาเป่า” (暗八宝) แปลว่า ของวิเศษ 8 ชนิดของโป๊ยเซียน ซึ่งถือกันว่าเป็นของสิริมงคลที่สามารถขจัดสิ่งชั่วร้ายและภูตผีปีศาจ

 อ้างอิงจาก  : หนังสือ 108 ลัญลักษณ์จีน – ปิยะแสง จันทรวงศไพศาล